Zonkracht, uv-straling en je huid? Hoe zit dat?
Bij de lente denk je aan lekkerder weer, buiten zijn en van de zon genieten. Ons lichaam maakt met behulp van zonnestralen een stofje aan die we serotonine noemen en dat stofje zorgt ervoor dat we ons blijer voelen. Serotonine zorgt er ook voor dat je beter kunt slapen. Zonlicht brengt nog meer positieve effecten met zich mee, zo heeft onderzoek aangetoond dat zonlicht de bloedvaten ontspant en daardoor de bloeddruk verlaagd, wat er weer voor zorgt dat het aantal slachtoffers van beroertes en hartaanvallen verminderd. Daarnaast zorgt zonlicht voor de aanmaak van vitamine D in ons lichaam. De zonkracht bouwt zich op gedurende het voorjaar, maar met een hoge zonkracht kun je ook onbeschermd al in 10 minuten verbranden, tevens kunnen uv-stralen vervelende huidaandoeningen veroorzaken en rimpels. Hoe kun je verantwoord genieten van de voordelen van de zon?
Wat is zonkracht?
De hoeveelheid uv-straling in zonlicht die de aarde bereikt wordt aangeduid met een getal. Deze zonkracht waarde wordt uitgedrukt in een uv-index, ook wel zonkrachtschaal genoemd, en loopt in Nederland van 0 tot 8. In landen dichter bij de evenaar of in de bergen kan zonkracht wel tot dubbel zo hoog oplopen. Hoe hoger de zon staat, hoe hoger de zonkracht wordt. De temperatuur zegt dus niets over de hoeveelheid uv-straling. Op een zonnige, maar koele dag kan daarom de zonkracht zomaar sterker zijn dan op een warme dag. In Nederland staat de zon op zijn hoogst eind juni en dan is ook de zonkracht het sterkst. Hoe hoger de zonkracht waarde, hoe sneller je dus kunt verbranden. Zonkracht wordt naast de stand van de zon bepaald door verschillende factoren, zoals het seizoen en tijdstip van de dag. Hoe hoger de zon aan de hemel staat, hoe korter de afstand die de uv-stralen moeten afleggen naar de aarde. De dikte van de bewolking speelt ook een factor. Dikke bewolking houdt meer uv-straling tegen dan wanneer het nevelig weer is. Bij een gebroken wolkendek kan de zonkracht sterker zijn dan bij heldere lucht, doordat de straling gereflecteerd wordt door de wolkenranden. Uv-straling wordt ook sterker bij weerkaatsing van het licht. Denk aan zand, water, sneeuw en ijs.
Soorten uv-straling
Er zijn 3 verschillende soorten ultraviolette stralen:
-Uv-A-straling gaat door glas en wolken heen en is er het hele jaar, ook in de koudere maanden van het jaar. Deze straling dringt dieper de huid binnen. Het maakt de huid bruin. Het veroorzaakt huidveroudering en geeft rimpels, pigmentvlekken en een verhoogd risico op huidkanker.
-Uv-B-straling zorgt voor de aanmaak van vitamine D. Zorgt ervoor dat de huid verkleurt en kan verbranden. Verbranden veroorzaakt DNA-schade, maar zowel verbranden als veelvuldig bruin worden geeft een verhoogd risico op huidkanker.
-Uv-C-straling is heel erg schadelijk, maar kan gelukkig niet door de ozonlaag heen komen.
Huidveroudering door uv-straling
Uv-A straling is een grote boosdoener als het gaat om huidveroudering. De zon kan beschadiging van het collageen en elastine van de huid veroorzaken. Collageen is een eiwit dat de huid stevig houdt en elastine houdt de huid soepel. De afbraak hiervan kan vroegtijdige huidveroudering veroorzaken, waardoor huidverslapping, fijne lijntjes en rimpels ontstaan. Ook kan zonlicht de huid uitdrogen.
Zonnefilter - SPF
Je huid bescherm je het meest optimaal door deze het jaarrond dagelijks in te smeren met een goede zonnebrandcrème. Eén die je huid beschermt tegen zowel uv-A als uv-B straling. Als ezelsbruggetje kun je voor het gemak zeggen 'A' voor 'aging' en 'B' voor 'burning'. Op het etiket van zonbeschermingsproducten kun je terugvinden of het product je huid beschermt tegen zowel uv-A en/of B straling, daarnaast staat er een SPF-waarde vermeld. SPF staat voor 'Sun Protection Factor'. Je huid 100% beschermen met een zonnefilter kan helaas niet. Een zonnebrandproduct waar bijvoorbeeld 'sunblock' op staat zal geen 100% bescherming kunnen bieden en dat is best verwarrend. De meeste zonnebrandproducten zijn verkrijgbaar met een SPF van 15 tot 50 en bieden ieder een bepaald percentage bescherming tegen uv-stralen:
-SPF15 - 93%
-SPF30 - 97%
-SPF50 - 98%
-SPF100 - 99%
Weerbericht
In het dagelijkse weerbericht wordt de temperatuur vermeld, de neerslagkans, het percentage van de verwachte zonneschijn, de windkracht én de te verwachte zonkracht waarde. Zo'n zonkracht waarde is dan ook meteen een goede hulp hoe vaak je jezelf moet insmeren als je je huid buiten bloot stelt aan de zonnestralen.
De zonkrachtschaal (uv-index) van het KNMI in samenwerking met KWF Kankerbestrijding.
Gebruik SPF
Zonnebrandproducten zullen gemiddeld om de twee uur opnieuw aangebracht moeten worden. Na het aanbrengen neemt namelijk de werkzaamheid van het product af naarmate de tijd verstrijkt. Hoe snel dit afneemt hangt af je activiteiten, je huidtype én de zonkracht sterkte. Uit onderzoek blijkt dat mensen over het algemeen geneigd zijn om niet vaak genoeg en te weinig te smeren. De beschermingsfactor daalt naarmate er niet voldoende product aangebracht wordt. Het KWF adviseert het volgende: 'Gebruik minimaal 7 theelepels per smeersessie. Gebruik 1 theelepel crème voor gezicht en hals, 2 voor armen en schouders, 2 voor borst, buik en rug, 2 voor benen en voeten.' Zo kun je het verantwoordst genieten van de voordelen van de zon.